Αν υπάρχει μια μεγάλη δυσκολία στην εκτίμηση του έργου του Eastwood, αυτή έγκειται στο ότι η κινηματογραφική του πορεία υπήρξε τόσο μακρόχρονη, τόσο πολυποίκιλη, αλλά και τόσο καθοριστική, που η ολιστική της απεικόνιση απαιτεί την κατανόηση και της κινηματογραφικής παραγωγής και των περισσότερων genres αυτής. Έτσι ενώ ο περισσότερος κόσμος τον γνωρίζει ως ηθοποιό, μόνο μετά το Unforgiven (1992) απέκτησε και τη φήμη του σκηνοθέτη, παρά το ότι η πρώτη του σκηνοθετική δουλειά τοποθετείται πίσω στο 1971 (The Beguiled: The Storyteller). Αλλά και η συμβολή του ως παραγωγού δεν υπήρξε αδιάφορη, καθώς η ίδρυση της δικής του εταιρίας Malpaso τον έφερε στη θέση του producer σε πολλές από τις ταινίες που σκηνοθέτησε. Από τα μέσα της δεκαετίας του 80 και μετά έχει ακόμη γράψει μερικά από τα κομμάτια που ακούγονται στις ταινίες του, καθιστώντας τον Eastwood ένα sui iuris factotum του Hollywood.
Ο Eastwood έχει μέχρι στιγμής 65 ταινίες στο ενεργητικό του ως ηθοποιός. Αναμφισβήτητα ο ρόλος που τον καθιέρωσε στα πρώτα του χρόνια υπήρξε αυτός του Joe στην ταινία σταθμό των spaghetti western, A Fistful of Dollars, του Sergio Leone. Η ταινία αποτελεί την πρώτη από τη θρυλική σειρά του Leone, θεωρήθηκε άτυπο remake του Yojimbo του Akira Kurosawa και δημιούργησε προηγούμενο και σημείο αναφοράς για τις επόμενες ταινίες του είδους. Ο Eastwood διανύει τότε την πρώτη του σημαντική περίοδο κατά την οποία παίζει τον αντι-ήρωα που απονέμει δικαιοσύνη μέσω αυτοδικίας παρακάμπτοντας το νόμο και τους γραφειοκράτες. Από τον Leone ο Eastwood θα διδαχθεί την τέχνη της οικονομικής σκηνοθεσίας, την οποία θα εκδηλώσει αργότερα, όταν θα πάει ο ίδιος πίσω από την κάμερα.
Τη δεύτερη μεγάλη περίοδο του ο Eastwood θα την ανοίξει το 1971 υποδυόμενος τον επιθεωρητή “Dirty” Harry Callahan, στο Dirty Harry. Και οι πέντε ταινίες του Βρώμικου Χάρυ θα γίνουν blockbusters, θα εισφέρουν πολλά από τα κλασσικά μοτίβα στις ταινίες του είδους (το άνοιγμα της ταινίας με θάνατο, το zoom out στο κλείσιμο της ταινίας, ο θάνατος του συνεργάτη του (αντι)ήρωα που θα λειτουργήσει ως κίνητρο) και θα ολοκληρώσουν την macho εικόνα του Eastwood ανάγοντάς τον κιόλας από τότε σε σύμβολο της αμερικανικής βίας. Η συνεργασία του Eastwood με τον Don Siegel, σκηνοθέτη των Dirty Harrys, είναι καθοριστική για τη σκηνοθετική ωριμότητα του Eastwood και το 1992 γυρίζοντας το Unforgiven αποτίνει φόρο τιμής σ’ αυτόν και τον Sergio Leone.
Η αποτυχημένη τριετία 1989-1992 αναζωογονεί τον Eastwood και συνιστά το πέρασμα στην τρίτη του φάση, σ’ αυτή που η σκηνοθεσία θα κυριαρχήσει τόσο ως προσανατολισμός όσο και ως μέσο καταξίωσης. Όχι ότι από το ’90 και μετά δεν επενδύει σε αξιόλογες ερμηνείες (βλ. In the Line of Fire, The Bridges of Madison County, Space Cowboys), όμως τόσο με τις μόλις προαναφερθείσες (εκτός από το In the Line of Fire που είναι του Wolfgang Petersen) όσο και με το Unforgiven και το Million Dollar Baby, ο Eastwood πλέον βλέπει την ολοκλήρωση μόνο μέσα από τη σκηνοθεσία. Διότι μόνο έτσι μπορεί να δημιουργεί πραγματικά αυτό που θέλει («There`s a moment when an actor has it, and he knows it. Behind the camera you can feel the moment even more clearly»), να επιλέγει και όχι να επιλέγεται, ώστε να ικανοποιεί την τάση του προς αυτό που ονομάζει individualism («There`s a rebel lying deep in my soul. Anytime anybody tells me the trend is such and such, I go the opposite direction.»)
Είναι σημαντικό τόσο για τον ίδιο ως άνθρωπο όσο και από την πλευρά του κοινού και των κριτικών να αναγνωριστεί στον Eastwood η πολυεπίπεδη καλλιτεχνική του συμβολή. Με δικά του λόγια καταθέτει: Most people who`ll remember me, if at all, will remember me as an action guy, which is OK. There`s nothing wrong with that. But there will be a certain group which will remember me for the other films, the ones where I took a few chances. At least, I like to think so.» Όταν γύρισε το συγκινητικό road movie A Perfect World (1993) η Washington Post σωστά παρατήρησε «This is not the first time that Eastwood has turned the tables on our expectations, but he’s never been this bold in the past, or this sure of himself.» Και πράγματι, παρά το σκληροτράχηλο παρελθόν του, που στο κάτω κάτω του χάρισε πολλές επιτυχίες και μια σίγουρη μελλοντική επαγγελματική πορεία, ο Eastwood προτίμησε να κινηθεί με τόλμη και αυτοπεποίθηση σε genres που δεν είχε αγγίξει ούτε ως σκηνοθέτης ούτε ως ηθοποιός. Το Cahiers du Cinema γράφουν με αφορμή το Bridges of Madison County: «Eastwood is unique among American film-makes today; noone else captures, with such concentrated intensity, a character’s least breath, their least flicker of emotion.»
Ιδωμένο από την αντίθετή του όψη η εμβρίθεια που προσπαθεί να επιτύχει ο Eastwood έχει οδηγήσει μερικούς να χαρακτηρίσουν τις ταινίες του αργές και δυσκίνητες. Όπως παρατηρεί ο κριτικός Kenneth Turan «You don`t know whether to admire the film`s stately nature and call it classicism or be exasperated by a noticeable lack of pace». Όμως η μεγάλη διάρκεια των ταινιών του και τα ενίοτε μακρόσυρτα πλάνα, δεν έρχονται σε ακατάλληλες στιγμές, αλλά ως αναπόσπαστη παύση, ως επιβαλλόμενη αναστολή του χρόνου προκειμένου να προλάβει να αναδειχθεί το συναίσθημα.
Βραβευμένος πολλάκις από την Ακαδημία, τα αγαλματάκια έρχονται περισσότερο ως επιβεβαίωση παρά ως αναγνώριση. Αποφασισμένος να συνεχίσει την καριέρα του και παρά τα 76 του χρόνια, δηλώνει ότι δεν θα «τον παύσουν» αλλά θα αποσυρθεί όταν νιώσει έτοιμος.
Κωνσταντίνος Στυλιανού
(απο το: CINE.GR)
Φόρουμ 
)
